Nhà ở của người Dao áo dài

Là dân tộc thiểu số, nhưng người Dao là tộc người có dân số khá đông, xếp thứ 9 trong cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam. Bên cạnh đó, do là tộc người có nhiều nhóm địa phương nên ngoài bản sắc chung, mỗi nhóm Dao còn có những sắc thái văn hóa riêng độc đáo. Chỉ từ góc độ văn hoá nhà ở, trong khi hầu hết các nhóm Dao chỉ ở một loại hình: nhà đất (nhà trệt) hoặc nhà nửa sàn nửa đất, thì nhóm Dao Áo Dài ở tỉnh Hà Giang vừa có một bộ phận sinh cư trên những ngôi nhà sàn vừa có một bộ phận sinh cư trong những ngôi nhà đất trình tường. Câu hỏi đặt ra là, tại sao có sự khác biệt này, và liệu còn có những khác biệt nào khác về phong tục, tập quán diễn ra trong ngôi nhà hoặc liên quan đến ngôi nhà giữa các bộ phận người Dao Áo Dài và giữa nhóm Dao Áo Dài với các nhóm Dao khác…? Đây là những câu hỏi thú vị, cần có lời giải đáp.
Để góp phần nghiên cứu sâu hơn về văn hóa của người Dao, cung cấp thêm những tư liệu mới về nhà ở của nhóm Dao Áo Dài, TS. Phạm Minh Phúc đã thực hiện công trình “Nhà ở của người Dao Áo Dài tỉnh Hà Giang”. Từ cách tiếp cận Dân tộc học/Nhân học, coi nhà ở là “phức hợp văn hóa tộc người”, tác giả không chỉ nghiên cứu ngôi nhà dưới góc độ vật chất, kỹ thuật, mà còn xem xét các yếu tố phi vật thể liên quan đến ngôi nhà đặt trong bối cảnh văn hóa, xã hội và môi trường cư trú của chủ thể văn hóa; đồng thời phân tích, so sánh, chỉ ra những biến đổi trong phong tục nhà ở của người Dao Áo Dài tỉnh Hà Giang.
Ngoài phần mở đầu và kết luận, nội dung cuốn sách được trình bày trong 4 chương. Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và khái quát về người Dao Áo Dài tỉnh Hà Giang. Chương 2: Những yếu tố vật chất và kỹ thuật dựng nhà – nguyên vật liệu, cách khai thác, công cụ khai thác, quy cách dựng nhà, kết cấu kỹ thuật… Chương 3: Những yếu tố xã hội và phong tục, tập quán liên quan đến nhà ở – mặt bằng sinh hoạt, các mối quan hệ xã hội thể hiện qua mặt bằng sinh hoạt trong nhà, phong tục tập quán liên quan và diễn ra trong nhà ở… Chương 4: Những biến đổi của ngôi nhà ở – biến đổi trong yếu tố vật chất, kỹ thuật dựng nhà; trong yếu tố xã hội và phong tục, tập quán liên quan đến ngôi nhà; nguyên nhân biến đổi và việc bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống của ngôi nhà…
Cuốn sách là tài liệu tham khảo hữu ích cho những ai quan tâm, muốn tìm hiểu về văn hóa của người Dao nói chung, nhóm Dao Áo Dài nói riêng.
Nhà xuất bản Khoa học xã hội xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc.